Nieuws

‘Verlos hogescholen van het bureaucratiemonster’

De hogescholen maakten bij de opening van het nieuwe hbo-jaar van de gelegenheid gebruik om hun wensen op tafel te leggen. Maar ze denken ook hardop na over de vraag hoe ze hun studenten moeten opleiden in deze woelige tijden. 

Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, was te gast bij de Politieacademie. In zijn toespraak uitte hij nog maar eens zijn ongenoegen over de prestatieafspraken die de afgelopen jaren met de hogescholen zijn gemaakt en die in zes gevallen tot een strafkorting leidde.

Geef de instellingen het vertrouwen dat ze hun zaakjes zelf kunnen regelen, zei hij. Want juist al die controles en protocollen zorgen ervoor dat instellingen zenuwachtig alles dichttimmeren en ten prooi vallen aan ‘het bureaucratiemonster’. 

Leenstelselmiljoenen
Collegevoorzitter Paul Rüpp van Avans Hogeschool zei in zijn openingsspeech iets soortgelijks: ‘Betrek het hoger onderwijsveld bij beslissingen en voorkom top-down-oplossingen waarin nieuwe sturingsarrangementen worden bedacht, met voorwaardelijke financieringsconstructies en nieuwe almachtige toetsings- en adviesorganen.’ 

Rüpp drong er verder op aan dat de beloofde miljoenen van het leenstelsel ook echt naar het hoger onderwijs gaan. Ook maakt hij zich zorgen over de toegankelijkheid. Want daarmee staat volgens hem een ‘andere belangrijke functie’ onder druk: de emancipatie van grote delen van onze bevolking.

Zingeving
Dat houdt ook andere hbo-bestuurders bezig. Kees Boele, collegevoorzitter van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, haalde in zijn speech de Griekse filosoof Aristoteles aan, die stelde dat gelijkheid een voorwaarde is voor een goed-functionerende democratie, net zoals vrijheid en respect voor de wet.

En daar ligt volgens Boele een belangrijke taak voor het onderwijs. Hij citeerde de president van Harvard University: ‘Mensen hebben niet alleen banen nodig, maar ook zin en betekenis, en de vraag dient niet te zijn of we ons in deze tijden kunnen veroorloven in dergelijke doelstellingen te geloven, maar of we ons kunnen veroorloven daar niet in te geloven.’ 

Doen
Bildung is essentieel, vindt ook bestuursvoorzitter Nienke Meijer van Fontys Hogescholen, maar ze waarschuwt voor het gevaar dat vrijwel iedereen het daar wel over eens is. ‘Juist analyses, uitspraken of conclusies die overduidelijk waar zijn, verliezen nogal eens aan zeggingskracht. De diepere betekenis achter de woorden verdwijnt.’ En: ‘We moeten van praten naar doen.’

Hogescholen staan volgens haar voor een grote uitdaging: de studenten met de juiste vaardigheden uitrusten om goed voorbereid de toekomst tegemoet te treden en de ‘boot van de eenentwintigste eeuw niet te missen’. Meijer: ‘Dat is onze verantwoordelijkheid, zowel voor het behoud van de kracht van onze economie en ons welvaartspeil, als voor een gezonde, inclusieve samenleving.’