Henk Penseel was (onder andere) docent aan de HU en blogt sinds 2010 voor de Trajectum-site. Ditmaal: over schaalvergroting, hersenspoeling en het belang van sterke studenten.
Miljardairs kunnen makkelijk hun stokpaardjes berijden, geld zat en vaak ook macht zat. Het lijkt erop dat de laatste jaren miljardairs zich wat meer laten zien, terwijl ze zich in vroegere jaren terugtrokken op hun kasteeltjes en op privéfeestjes. De miljardairs duiken vaker op in de media. Misschien ook doordat er exponentieel meer media zijn, die allemaal gevuld moeten worden.
En dat terwijl de kloof tussen arm en rijk wereldwijd groeit. Een voorbeeld van de vermogensongelijkheid in ons land: de onderste 60% van de huishoudens bezit 1% van het totale vermogen van Nederland. En de rijkste 10% beschikt over meer dan de helft van dat vermogen. Bij die groep horen bijvoorbeeld John de Mol en Joop van den Ende. Beiden werden enige miljarden rijker toen zij hun gezamenlijke bedrijf aan het Spaanse Telefonica verkochten.
John de Mol bepaalt tegenwoordig voor een deel naar welke televisieprogramma’s wij kijken. Al zijn programma’s worden gemaakt om winst te creëren. Joop van de Ende lag onder vuur na een diepgravend onderzoek van De Groene Amsterdammer, platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en radioprogramma Argos. Zij constateerden dat zeker 65 procent van de 65 miljoen euro die Van den Ende tussen 2009 en 2016 wegschonk, terechtkwam bij bedrijven die gelieerd zijn aan zijn familie of aan zijn netwerk.
Het ging de onderzoekers erom aan te tonen dat veel goededoelenorganisaties slimme fiscale trucjes gebruiken, waardoor een mecenas als Joop van den Ende eigenlijk ook ons belastinggeld gebruikt voor zijn bedrijven. Gelukkig, in mijn ogen, doet hij geen gekke dingen, al bevoordeelt hij wel vrienden en familie, wat neerkomt op nepotisme.
Theodor Holman snakte in een van zijn Paroolcolumns naar een goede dictator. Een paradox natuurlijk. Er wordt vaak geroepen om een sterke man, altijd nog beter dan leven in chaos. De meeste sterke mannen hebben echter vervelende trekjes. Er zijn weinig zachtaardige miljardairs, maar machtig zijn ze allemaal.
Zo machtig zelfs dat, zoals Joris Luyendijk in Vrij Nederland schreef, vijf of zes miljardairs de nationale conversatie bepalen in Groot-Brittannië, al wonen ze om belastingredenen elders. Zij bezitten bijna alle reguliere Engelse kranten en tabloids, The Guardian nog niet. Volgens Luyendijk hebben deze miljardairskranten de Britse bevolking met leugens en verdraaiingen overvoerd, zodat je bijna kunt spreken van hersenspoeling.
We verliezen het contact met elkaar door schaalvergroting in de landbouw, gevangenissen, hogescholen en universiteiten. De fusiedrift komt vaak op verzoek van enkelingen. We hebben geen (rijke) dictators nodig, maar sterke burgers en juist ook studenten die hun mond open durven doen.
